یکی از مؤثرترین ابزارها در بازار سرمایه، صندوق های سرمایه گذاری هستند که در افزایش مشارکت سرمایه گذاران و توسعه بازار نقش بسیار مهم و مؤثری دارند. در اکثر بازارهای پیشرفته جهانی این ابزار را در رده ابزارهای کم ریسک قرار می‌دهند. اگر این روش با مهارت و به درستی توسط سرمایه گذار انجام شود، میتواند نتایج بسیار خوبی را به ارمغان آورد. احتمالاً بسیاری از افراد هنوز هم از دانش، مهارت و یا زمان کافی برای انجام این کار برخوردار نیستند. به منظور آشنایی کامل با این موضوع، در این مقاله در رابطه با صندوق سرمایه گذاری، اطلاعات کامل و جامعی را در اختیارتان قرار می‌دهیم.
معرفی صندوق سرمایه گذاری
بسیاری از افرادی که تصمیم به سرمایه گذاری می‌گیرند، به دلایل مختلفی همچون نداشتن اطلاعات کافی، کمبود وقت و … تنها گزینه‌ای که برای پس انداز پولشان پیش روی خود می‌بینند بانک است. از همین جهت، بسیاری از فرصت‌ها را از دست می‌دهند و نمی‌توانند از بازده بیش‌تری برخوردار شوند.
صندوق سرمایه گذاری یکی از بهترین فرصت‌هایی است که در اختیار سرمایه گذاران قرار دارد. این ابزار مخصوص افرادی است که قصد دارند به شکل غیر مستقیم در بازار بورس سرمایه گذاری کنند یا این که برای سرمایه گذاری اطلاعات، مهارت و زمان کافی را ندارند. این ابزار میتواند امکان دست‌یابی به بازدهی بالاتر از سود بانکی را در اختیار سرمایه‌گذار قرار دهد. در واقع این ابزار را می‌توان مجموعه‌ای از اوراق مشارکت، سهام و سایر اوراق بهادار دانست. می‌توانید آن را به عنوان یک شرکت در نظر بگیرید که افراد مختلفی، با روی هم گذاشتن پول‌های خود، آن‌ها را در سبدی از اوراق بهادار سرمایه گذاری می‌کنند.
واحد یا یونیت سرمایه گذاری
هزاران نفر بخشی از دارایی خود را در این صندوق قرار می‌دهند. دارایی صندوق تشکیل شده از مجموعه تمام مبالغ است. برای آن که ورود و خروج به صندوق راحت‌تر باشد و سهم هر فرد از این دارایی کلی و بزرگ تعیین شود، مجموع دارایی صندوق‌ها را به بخش‌هایی به نام یونیت یا واحد تقسیم‌بندی می‌کنند که قیمت هر کدام از آن‌ها برابر با صد هزار تومان یا بیشتر است.
در نتیجه هر فرد در زمان مراجعه به صندوق سرمایه گذاری میتواند هر تعداد واحدی که می‌خواهد را خریداری کند. در زمان خروج نیز، فرد میتواند یک یا چند واحد خود را بفروشد. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که با مبالغ اندک نیز امکان سرمایه گذاری در این صندوق وجود دارد. علاوه بر این موضوع، لازم است بدانید که در صورت نیاز به وجه نقد، لازم نیست فرد تمام سرمایه‌ی خود را از صندوق خارج کند و میتواند تنها بسته به میزان نیاز، از سرمایه خود در صندوق برداشت کند. برداشت فرد هیچ آسیبی به میزان بازدهی وارد نمی‌کند.
صدور و ابطال واحد یا یونیت صندوق سرمایه گذاری
در صندوق‌های غیر قابل معامله، قیمت واحدهای سرمایه‌گذاری در طی 2 الی 3 روز کاری مشخص می‌شوند. به همین دلیل، زمانی که افراد برای سرمایه‌گذاری اقدام می‌کنند، از آن‌ها درخواست صدور تعداد واحد مشخصی را دارند. صندوق پس از گذشت 3 روز کاری و مشخص شدن قیمت، واحدها را صادر می‌کند.
قیمت واحدها معمولاً در حال تغییر است. به همین دلیل مابه تفاوت مبلغ پرداخت شده و مبلغ خریداری شده از طرف صندوق به حساب فرد برمی‌گردد. در زمان فروش، پس از آن که فرد درخواست فروش را ارائه دهد، تنها دو روز زمان لازم است تا قیمت واحدها تعیین شده و واحدهای فرد در نهایت فروخته یا ابطال شوند.
آشنایی با انواع صندوق سرمایه گذاری
یکی از بزرگ‌ترین مزیت‌های این ابزار، متنوع بودن آن‌ها است. تقریباً می‌توان گفت برای هر میزان ریسک پذیری و هر نوع سلیقه‌ای، یک صندوق وجود دارد. پارامتری که این صندوق‌ها را از یکدیگر متمایز کرده است، ترکیب دارایی آن‌ها است. در واقع منظور این است که با توجه به ماهیت و نوعشان، صندوق‌ها درصدی از سرمایه خود را در گزینه‌های کم ریسک‌تری همچون اوراق مشارکت، سپرده بانکی یا در گزینه‌هایی با ریسک بالاتر همچون بازار بورس سرمایه‌گذاری می‌کنند. در ادامه به معرفی انواع صندوق های سرمایه گذاری می‌پردازیم.
صندوق سرمایه گذاری با درآمد ثابت
عملکرد این نوع از صندوق‌ها به گونه‌ای است که حداقل 70 تا 90 درصد دارایی‌های خود را در سپرده گواهی بانکی، سپرده بانکی، اوراق مشارکت و سایر اوراق بهادر و با درآمد ثابت سرمایه گذاری می‌کنند. به اختیار مدیر صندوق، باقی مانده دارایی در بورس سرمایه گذاری می‌شود. افرادی که ریسک پذیری پایینی دارند، می‌توانند در این نوع صندوق سرمایه گذاری کنند. علاوه بر ریسک کم سرمایه گذاری در این صندوق، حداقل سود تضمین شده‌ای هم به سرمایه گذاران اعطا می‌شود. سرمایه گذاران به راحتی می‌توانند در مواقع نیاز، واحدهای صندوق خود را تبدیل به پول نقد کنند. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که قابلیت نقدشوندگی این نوع صندوق‌ها بالا است.
صندوق سرمایه گذاری سهامی
صندوق‌های سهامی حداقل 70 درصد از سرمایه خود را در سهام قرار می‌دهند. به اختیار مدیر صندوق، 30 درصد باقی مانده در اوراق مشارکت، سپرده بانکی، سهام یا سایر اوراق بهادر با درآمد ثابت سرمایه گذاری می‌شود. همین مورد موجب افزایش ریسک این نوع صندوق‌ها نسبت به صندوق‌هایی با درآمد ثابت می‌شود. افرادی که قصد سرمایه گذاری در بورس را دارند، اما اطلاعات، مهارت یا فرصت کافی برای انجام این کار را ندارند، می‌توانند در صندوق‌های سهامی سرمایه گذاری کنند.
صندوق سرمایه گذاری مختلط
حداقل 60 درصد از دارایی این صندوق‌ها در سهام سرمایه‌گذاری می‌شوند. 40 درصد باقی مانده از دارایی صندوق نیز در سپرده‌های بانکی و اوراق مشارکت سرمایه گذاری می‌شوند. جایگاه قرارگیری این نوع از صندوق‌ها با توجه به میزان ریسک میان صندوق با درآمد ثابت و صندوق سرمایه گذاری در سهام است. افرادی که سطح ریسک متوسطی دارند، بهتر است این نوع صندوق‌ها را برای سرمایه گذاری انتخاب کنند. دلیل آن هم این است که بیشتر از نصف دارایی آن‌ها در سهام سرمایه گذاری می‌شود.
ETF یا صندوق سرمایه گذاری قابل معامله
سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار یا دارایی‌های فیزیکی، اصلی‌ترین فعالیت صندوق‌های قابل معامله است. این دارایی‌ها را به عنوان دارایی‌های پایه صندوق می‌شناسند. عملکرد دارایی پشتوانه، عملکرد این نوع از صندوق‌ها را مشخص می‌کند. داد و ستدهای واحدهای سرمایه گذاری صندوق‌ها در بازار سرمایه، مهم‌ترین ویژگی این نوع از صندوق‌ها است.
صندوق های سرمایه گذاری در طلا
این نوع از صندوق‌ها با خرید و فروش انواع اوراق بهادار مبتنی بر طلا و سکه به کسب بازده می‌پردازند. برای رهایی از مشکلاتی همچون ربوده شدن یا گم شدن، سرمایه گذاران می‌توانند با ارقام خرد نیز سرمایه گذاری کنند. مازاد دارایی این صندوق‌ها در اوراق بهادار با درآمد ثابت ، گواهی سپرده بانکی و سپرده‌ها سرمایه‌گذاری می‌شوند.
صندوق های سرمایه گذاری زمین و ساختمان
سرمایه‌های کوچک اشخاص حقیقی یا حقوقی در پروژه‌های بزرگ ساختمانی سرمایه گذاری می‌شود. با این کار، صندوق‌ها، فرصتی را در اختیار سرمایه گذاران قرار می‌دهند. این فرصت امکان سرمایه‌گذاری در پروژه‌های بزرگ و درآمدزای مسکن است.
صندوق های سرمایه گذاری پروژه
این صندوق‌ها به جذب منابع مالی سرمایه گذاران به منظور تأمین مالی پروژه‌های صنعتی، پتروشیمی، معدنی و نفت می‌پردازند. جمع آورس سرمایه از متقاضیان و اختصاص دادن وجوه جمع آوری شده به ساخت پروژه‌ها و بهره برداری از آن‌ها هدف اصلی صندوق‌های پروژه است.
صندوق سرمایه گذاری نیکوکاری
نوع جدید و جذابی از سرمایه گذاری نیکوکارانه به وسیله‌ی این نوع صندوق‌ها به وجود آمده است. افرادی که تصمیم به سرمایه گذاری در این صندوق‌ها می‌گیرند، به جای آن که پولی را پرداخت کنند و پس از یک بار پرداخت به پایان برسد، سود ناشی از سرمایه گذاری در این صندوق‌ها را دریافت می‌کنند. به صورت همیشگی سود ناشی از این سرمایه گذاری به سرمایه گذاران اعطا می‌شود.
صندوق سرمایه گذاری جسورانه
برخی از کسب و کارها برای رسیدن به اهداف خود، یک مسیر خطی و شتاب گونه را طی می‌کنند. این مسیر در نهایت یا به موفقیت منجر می‌شود یا به ورشکستگی. در مورد کسب و کارهای موفق می‌توان به آمازون، گوگل، دیجی کالا و … اشاره کرد. عده‌ای از سرمایه گذاران ترجیح می‌دهند بر مبنای کسب و کارها و ایده‌های نوآورانه سرمایه‌گذاری کنند. به همین دلیل سرمایه‌گذاری در این نوع صندوق‌ها را انتخاب می‌کنند که معمولاً سود فراوانی هم عایدشان می‌شود.
صندوق سرمایه گذاری اختصاصی بازارگردانی
صندوق‌های بازارگردانی را نوع تخصصی از صندوق‌ها می‌دانند. این نوع صندوق‌ها بازارگردانی سهام صنعت یا شرکت‌های از پیش تعیین شده‌ی را بر عهده دارند. خرید و فروش صنعتی خاص یا سهم شرکت‌ها را بازارگردانی می‌دانند که موجب متعادل نگه داشتن بازار و بهبود نقدشوندگی می‌شود.
صندوق سرمایه گذاری شاخصی
این صندوق‌ها، منابع مالی جمع آوری شده را دقیقاً به نحوی سرمایه گذاری می‌کنند که عملکرد مشابهی با عملکرد یکی از شاخص‌های بازار سرمایه را کسب کنند.
نحوه ی سرمایه گذاری در صندوق ها
برای سرمایه گذاری، لازم است در ابتدا نسبت به تهیه مدارک مورد نیاز اقدام کرده و در ادامه به شعب منتخب صندوق مورد نظر مراجعه کنید. خود صندوق‌ها این شعب را معرفی می‌کنند. به عنوان مثال، یک شرکت تأمین سرمایه، شرکت کارگزاری یا بانک میتواند شعب منتخب یک صندوق باشند. معمولاً مدارکی که باید در شعبه‌ها ارائه شوند، عبارتند از: شماره حساب، شناسنامه و کارت ملی.
علاوه بر ارائه مدارک، لازم است مبلغی که برای سرمایه گذاری در نظر دارید را به شماره حساب صندوق مورد نظر واریز کنید. پس از آن که فرم‌های مورد نیاز تکمیل شوند و مراحل لازم گذرانده شوند، در نهایت گواهی واحدهای سرمایه گذاری صادر می‌شود.
چگونه صندوق سرمایه گذاری مورد نظرمان را پیدا کنیم؟
برای آن که صندوق مورد نظرتان را پیدا کنید، می‌توانید از سایت www.fipiran.com، سایت فناوری مدیریت بورس تهران استفاده کنید. در این سایت، اطلاعات جامعی در مورد تمام صندوق‌ها وجود دارد. با توجه به این اطلاعات و با کمی تحلیل می‌توانید بازده صندوق‌های مختلف را در چندین بازه‌ی زمانی بررسی کنید. صندوق‌ها را براساس فاکتورهای مختلفی با یکدیگر مقایسه کنید و در نهایت متناسب با ویژگی‌های خود، صندوق مورد نظرتان را انتخاب نمایید.
سایت های صندوق سرمایه گذاری
بیشتر صندوق‌های سرمایه گذاری دارای یک سایت اختصاصی و منحصر به فرد هستند. شما در سایت هر کدام از صندوق‌ها، می‌توانید اطلاعات بسیار زیادی را به دست آورید. برخی از مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از تعداد واحدهای سرمایه گذاران، قیمت صدور، قیمت ابطال، اساسنامه و امیدنامه صندوق و مدیران سرمایه گذاری صندوق.
قیمتی که در زمان خرید یک واحد صندوق پرداخته می‌شود، قیمت صدور نام دارد. فروش یک واحد سرمایه گذاری و قیمتی که بدست می‌آورید نیز قیمت ابطال نام دارد. معمولاً این قیمت‌ها به NAV صندوق نزدیک‌اند.
کلام پایانی
یکی از بهترین راه‌ها برای حفظ و گسترش دارایی‌ها، استفاده از صندوق های سرمایه گذاری است. دقت داشته باشید که انتخاب بهترین صندوق برای سرمایه گذاری به شرایط روز کشور بستگی دارد. به عنوان مثال، در زمان منفی بودن رشد شاخص بورس از مراجعه به صندوق‌های سهام خودداری کنید. بنابراین لازم است در هنگام انتخاب صندوق در ابتدا تمام جواب را در نظر بگیرید.
در این مقاله به معرفی صندوق، انواع آن، عملکرد صندوق، نحوه سرمایه گذاری و … پرداختیم. تلاش کردیم اطلاعات جامع و کاملی را در اختیارتان قرار دهیم تا بتوانید بهترین تصمیم ممکن را برای سرمایه گذاری در این صندوق‌ها بگیرید.
